Kaşıntı sağlıklı bir insanın bile vücudunun birçok yerinde zaman zaman meydana gelen bir dürtüdür. Altında yatan sebebe göre değişerek bölgesel olabildiği gibi vücut genelinde hissedilebilmektedir. Bazı kaşıntılar anlık olup saniyelik kaşıma ile geçer ve hatırlanmazken, bazı kaşıntılar ciddi anlamda rahatsız edebilmektedir.
Vücutta Oluşan Kaşıntının Yaygın Nedenleri Nelerdir?
Makat kaşıntısı, diğer ele aldığımız konulardan farklı olarak bölgesel bir kaşıntıdır. En sık sebebi mayasıldır (anal dermatit). Bazen o kadar kaşınır ki hasta makat bölgesini kaşıyarak yaralar. Diğer bölgelerden farklı olarak her an her yerde istenildiği gibi kaşıyarak rahatlanamaz ve bu hastada ruhsal sıkıntıya neden olur. Bu bölge kaşıntılarına özel geliştirilen Pruzon Merhem kullanıldığında 2-4 günde geçer, eğer asıl mayasıl sebebi ortadan kaldırılırsa şikayetler tekrarlamaz.
- Kuru cilt : Kaşıntının yanı sıra beraberinde pullanma, çatlama gibi şikayetlerde görülebilir. Vücudun her yerinde meydana gelebilen cilt kuruluğu çoğunlukla el, ayak ve kollarda oluşur. Nemlendirici kullanımı ile çoğu zaman çözülebilir. Ancak süreklilik kazanıp geçmediği taktirde dermatoloji uzmanına başvurulmalıdır.
- Alerjik reaksiyonlar : Tüketilen herhangi bir gıdadan dolayı oluşabilecek olan alerji durumu aynı zamanda elbiselerin yada iç çamaşırlarının kumaşından dolayı da olabilmektedir.
- Kontakt dermatit : Derinin temas ettiği maddelerin cilt üzerinde meydana getirdiği reaksiyon sonucunda ortaya çıkan bir durumdur.
- Böcek sokmaları / ısırıkları : Sıklıkla yaşanılan bir durumdur ve herkesin başına gelebilir. Özellikle yaz aylarında sivri sinek ısırıkları ile sıkça karşılaşılır. Çoğu zaman gelip geçici bir durum olan böcek ısırıkları bazı insanlarda alerjiye de neden olabilmektedir.
- Kurdeşen (Ürtiker) : Döküntü ve kaşıntılara neden olan bir cilt problemidir. Vücudun sadece bir bölümünde görülebildiği gibi dağınık şekilde de olabilir. Kurdeşen olarak da adlandırılan ürtiker genellikle şiddetli kaşıntılara neden olur. Boyutları kişiye göre değişiklik gösterebilir.
- Egzama çeşitleri : Egzamanın birçok tipi vardır ve genel olarak ortak şikayetlerinden biride kaşıntıdır. Cilt üzerinde kızarıklık, kabarıklık gibi şikayetler meydana getirir.
- Saç ve vücut bitleri : Kişiden kişiye bulaşarak saç ve vücuda yapışan, kan emerek hayatını sürdüren bitler şiddetli kaşıntılara neden olabilmektedir. Vücut bitleri nadir olarak görünür ancak saç biti sık karşılaşılan bir kaşıntı nedenidir. Özellikle okul çağındaki çocuklarda sıklıkla karşılaşılır. Eskiden evde yapılan bitkisel yada benzeri çözümlerle çare bulunan saç biti günümüzde pedikap gibi ürünlerle tedavi edilebildiği gibi aynı zamanda korunma sağlanabilmektedir.
- Uyuz : Tıpta Sarcoptes Scabiei olarak adlandırılan uyuz, sekiz bacaklı akarların neden olduğu ve tüm dünyada görülebilen bulaşıcı bir deri hastalığıdır. Ortalama 0,4mm boyutunda olan ektoparazitin dişisi, bulaştıktan sonra cildin üst katmanlarında tünel açarak ilerler. Bu ilerleme esnasında bırakmış olduğu dışkılarda yer alan alerjenler ortalama 1 ay sonra alerjik reaksiyon oluşturarak şiddetli kaşıntıların ortaya çıkmasına neden olurlar.
- Kızamık : Her insanın bildiği ve neredeyse herkesin karşı karşıya kaldığı bulaşıcı viral bir hastalıktır. Kırmızı lekeler ve beraberinde getirdiği kaşıntılar ile bilinen kızamık bazı insanlarda çok ciddi bir duruma gelebilmektedir.
- Su Çiçeği : Varisella zoster ismindeki virüsün sebep olduğu su çiçeği yaygın görülen bulaşıcı bir hastalıktır. Genellikle 10 yaş altındaki çocuklarda görülüyor olsa da her yaşta karşılaşılabilir. Virüs çoğunlukla herhangi bir tedaviye gerek kalmadan kendi kendine geçer. Su çiçeğinden aşı ile korunmak mümkündür. Su çiçeğiniz varsa başta hamile kadınlar ve bebekler olmak üzere herkesten uzak durmanız kendinizi karantinaya almanız önerilmektedir.
- Sedef hastalığı : Sedef, tüm dünyada sıklıkla karşılaşılan keskin sınırlı, gümüş renginde pullanmalara ve kızarıklıklara neden olan bir hastalıktır. Erkek ve kadınlarda eşit oranda görünen hastalık her 100 kişiden 1-2’sini etkilemektedir. Çoğunlukla 15-30 yaşlarında ortaya çıkmaktadır.
- Zona hastalığı : Herpes zoster olarak da adlandırılan zona ağrılı deri döküntülerine, kızarıklıklara ve azda olsa kaşıntıya sebebiyet verebilen, su çiçeğine neden olan varisella zoster virüsünün sebep olduğu bir hastalıktır. Çocukken karşılaşılan su çiçeğinden kalan ve bazı sinir hücrelerinde yaşamaya devam eden virüs tekrar aktif hale geldiğinde ortaya çıkar.
- Pişik : Özellikle 2 yaş altında olup bez kullanan bebeklerde ortaya çıkan pişik yaygın bir cilt rahatsızlığıdır. Nadirde olsa yetişkinlerde de görülebilir. Özellikle bebeklerde ortaya çıkan pişikler tahriş olup buna bağlı olarak kızarıklık, acı ve kaşıntıya neden olabilmektedir.
- Hemoroid, Anal Fissür gibi makat hastalıkları : Çoğunlukla ağrı, sızlama, şişlik gibi şikayetlere neden olan makat hastalıkları anüste meydana gelen memenin iç çamaşırına teması sonucunda kaşıntıya da neden olabilmektedir.
- Kondilom : Genital siğil olarak da adlandırılan kondilom problemi makat ve etek bölgesinde ortaya çıkan bulaşıcı bir hastalıktır. Ben (nevüs) benzeri oluşan lezyonlar kaşıntılara neden olabilmektedir. Bu rahatsızlığın bulaşmaması ve bağırsaklara ulaşmaması için mutlaka tedavi edilmesi gerekmektedir.
- Aşırı hijyen : Bazı insanlar özellikle makat bölgesi başta olmak üzere vücutlarını sabun, şampuan gibi kimyasal ürünlerle aşırı bastırarak temizlemektedir. Bu da bölgenin tahriş olarak kaşıntı şikayetinin ortaya çıkmasında rol oynamaktadır. Makat bölgesinin bastıra bastıra aşırı şekilde kimyasal ürünler, kağıt havlular yada benzeri maddeler ile temizlenmesi önerilmemektedir. Uzmanlar bölgenin duru su ile yıkanmasını ve tuvalet kağıdı ile bastırmadan silinmesi yönünde tavsiyede bulunmaktadır.
- Yetersiz temizlik : Aşırı hijyene kaçmanın sakıncalı olması gibi yetersiz temizlikte kaşıntı sebeplerinden biridir. Özellikle çok terleyen insanların günlük olarak duş alması gerekir.
- İç çamaşırı tercihi : Elbiseler ve iç çamaşırlarında kullanılan kumaş türü de insan vücudunda kaşıntılara neden olabilmektedir. Bazı insanlar bazı kumaş tiplerine reaksiyon gösterebildiğinden kaşıntı gibi şikayetler ortaya çıkabilir.
Vücutta kaşıntı üstte ele aldığımız nedenlerden dolayı sık görülen bir durumdur ve aşırı kaşıntıya bağlı olarak kızarıklık, tahriş ve aşırıya kaçılırsa küçük kanamalar bile görülebilir. Kaşıntının tamamen ortadan kalkması için altta yatan sebep tespit edilmeli ve önlem alınmalıdır.
Bazı kaşıntılar hastalıklardan yada cilt problemlerinden dolayı meydana gelebilirken bazı kaşıntılar ise kişinin kişisel temizliğinde aşırıya kaçması veya hiç özen göstermemesi sebep olabilmektedir.
Örneğin makat kaşıntısında yalnızca duru su kullanılmalı sabun, şampuan yada ıslak mendil gibi kimyasal içerikli ürünler kullanılmamalıdır. Bazı insanlar kişisel temizliğe aşırı düşkün olduklarından makat yada etek bölgelerini kimyasal ürünler ile temizlediklerinde mukoza adı verilen bölgeye zarar verdiklerinden bu bölgeler yoğun şekilde kaşınabilmektedir.
Makatta Kaşıntı Neden Olur?
Makat kaşıntısı hemoroid (basur), anal fissür (makat çatlağı), kondilom ve mayasıl gibi hastalıklardan kaynaklı olabilir. Bunların dışında makat bölgesinde aşırı terleme, az önce bahsettiğimiz gibi aşırı hijyen, yetersizlik temizlik ve dışkı kaçırma gibi sebeplerle ortaya çıkabilmektedir. Kıl kurdu veya enfeksiyona bağlı kaşıntılarda görülebilir.
Makat Kaşıntısına Yol Açan Sebepler Nelerdir?
– Mayasıl
– Mantar
– Kondilom (Genital Siğil)
– Anal Fistül
– Baharat tüketilmesi
– Sabun veya benzeri malzeme ile aşırı temizlik
– Pudra kullanımı
– Patlıcan, domates ve çikolata tüketilmesi
– Turşu tüketilmesi
– Fazla kilo
– Terleme
– Fazla Oturma
– Anal bölgenin nemli kalması
– Anal bölgenin aşırıya kaçarak temizlenmesi
– Mayalı yiyecekler
– Dış basur
– Makat çatlağı
Kaşıntıya İyi Gelen Kaşıntı Kremi Var mı?
Vücutta meydana gelen kaşıntıların çoğunluğu yazımızın başında da bahsettiğimiz gibi bir cilt problemi yada hastalıktan dolayı ortaya çıkmaktadır. Kaşıntı kremi olarak piyasada bulunan ürünler kaşıntıyı giderebilmektedir ancak bu noktada önemli olan kaşıntıya sebep olan hastalık yada probleme çözüm bulunmasıdır.
Altta yatan sebep bulununcaya dek mevcut kaşıntıyı dindirmek için pruzon krem tercih edilebilir. Bitkisel içeriği sayesinde sebebi bulununcaya kadar mevcut kaşıntıyı sona erdirmek için etkili bir kremdir.
Vajina / Genital Kaşıntı Neden Olur?
Vajina bölgesinde meydana gelen kaşıntıların bir çok sebebi olabilir. İç çamaşırı, tahriş edici kimyasal maddeler, enfeksiyon, menopoz, bazı cilt hastalıkları, cinsel yollarla bulaşan hastalıklar, idrar kaçırma gibi durumlar vajinal kaşıntılara yol açabilmektedir.
Tahriş Edici Maddeler İçeren Ürünler
- Sabun, şampuan, duş jeli ve banyo köpükleri
- Kadınsal spreyler
- Krem, losyon ve merhemler
- Çamaşır deterjanları ve yumuşatıcılar
- Kokulu tuvalet kağıtları
- Kokulu pedler
- İç çamaşırları
Ayrıca egzama ve sedef hastalığı gibi bazı cilt hastalıkları da vajinada kaşıntı oluşmasına sebep olabilmektedir. Egzama bazı kişilerde vulvaya yayılabilmektedir.
Vajina Kaşıntısı Nasıl Geçer, Tedavisi Nasıl Yapılır?
Vajinal kaşıntı oldukça yaygın görülen bir problemdir ve genellikle tahriş edici maddeler ve hormonal değişiklikler gibi önemsiz şeylerden kaynaklanır. Ancak seyrekte olsa cinsel yollarla bulaşabilen enfeksiyonlar yada vulva kanseri gibi endişe edilmesi gereken sebeplerden kaynaklanabilir.
Birçok vajinal kaşıntı kendi kendine yada kişinin kendi alacağı önlemler ile evde kolayca geçebilmektedir. Örneğin iç çamaşırı tercihi değiştirilebilir, temizlikte sadece duru su kullanılabilir, terleme oluyorsa kağıt havlu ile kurulanabilir ve iç çamaşırı değiştirilebilir. Hijyene aşırı düşkün biriyseniz belirttiğimiz gibi bu takıntıyı bırakıp duru su tercih etmelisiniz. İdrar kaçırma gibi bir durum söz konusuysa iç çamaşırınızı sıklıkla değiştirmeli ve bu problem için uzman bir doktora başvurmalısınız.
Evde denediğiniz yollarla çözüm bulamadıysanız ve problem devam ediyorsa uzman bir doktorun yapacağı test ve muayene doğrultusunda kaşıntının sebebi teşhis edilebileceği gibi tedavide edilebilmektedir.
Kaşıntı İçin Hangi Doktora Gidilir?
Bu tamamen kaşıntı ile karşılaştığınız bölge yada problem ile alakalı olarak değişiklik gösterebilir. El, kol, yüz ve genel vücut kaşıntıları için dermatoloji uzmanına, makat bölgesinde meydana gelen kaşıntılar için proktoloji konusunda tecrübeli genel cerrahi uzmanlarına, vajinal kaşıntılar için kadın doğum uzmanına, stres kaynaklı ise iç hastalıkları uzmanına görünmeniz gerekebilir.
Referanslar
Centers for Disease Control and Prevention. (1998). DPDx: laboratory identification of parasites of public health concern. Pthiriasis. Available from: URL: https://www. cdc. gov/dpdx/pthiriasis/index. html (Accessed March 11, 2020).
https://turkdermatoloji.org.tr/media/hasta_bilgilendirme/Psoriazis.pdf