Makat Ağrısı Neden Olur? Nasıl Geçer?

Makat ağrısı sık karşılaşılan bir sorundur. Makatta ağrı hemoroitten, makat çatlağına kadar pek çok farklı hastalıkla ilişkilendirilebilmektedir. Ağrının karakteristik özellikleri hangi hastalık yüzünden ortaya çıktığına dair ipuçları verebilir.

Bu yazımızda makatta ağrıya neden olan hastalıklar ve hastalığın neden olduğu ağrının özellikleri ayrıntılı olarak ele alınacaktır.

Makatta Ağrıya Neden Olan Hastalıklar Nelerdir?

Makat ağrısı (rektal ağrı) tek başına bir hastalığın ayırt edici belirtisi olmayabilir. Genel olarak ağrıya rektal kanama, kaşıntı, batma ve yanma hissi gibi şikayetlerde eşlik etmektedir.

Makatta ağrı şikayetine neden olan ve en sık karşılaşılan hastalıklar şunlardır; hemoroid (basur), makat çatlağı (anal fissür), kondilom (makat siğili), perianal fistül, anal ragad ve makat kanseridir.

Basur (Hemoroid)

Makat ağrısının en sık karşılaşılan nedeni basur (hemoroid) hastalığıdır. Hemoroid hastalığının iç ve dış hemoroid olarak iki türü bulunmaktadır. İç hemoroidler kendi arasında 1 den 4 e kadar derecelendirilmektedir. Basurun ağrı yapıp yapmayacağı iç hemoroidlerde hastalığın derecesine, dış hemoroidlerde ise basur memeciğinin büyüklüğüne göre farklılık göstermektedir.

İç Hemoroid ve Makat Ağrısı

İç hemoroidler memeciklerin makattan sarkması durumuna göre 1den 4e kadar derecelendirilmektedir. 1 ve 2. Derece hemoroitlerde memecikler makattan sarkmaz. Bu nedenle ağrıya neden olmaz. Ancak 3 ve 4. Derece hemoroidlerde memecikler makattan sarkar. Sarkan memeciklerin makat kasları tarafından sıkıştırılması hastalarda şiddetli ağrıya neden olmaktadır.

Özellikle 4. Derece hemoroidlerde memecikler elle içeri itilse bile makat içerisine dönemez. Bu nedenle hastalarda sürekli bir ağrıya neden olur.

Dış Hemoroid

Dış hemoroidler normalde ağrıya neden olmazlar. Ancak büyüyen dış hemoroidler hastada ağrıya neden olmaktadır. Büyük hemoroidler hasta otururken ezildiği için oturma pozisyonunda bile ağrıya neden olabilmektedir.

Hemoroid Ağrısı Nasıl Geçer?

İç ve dış basurlarda memeciğin şişmesi ve için pıhtı ile dolması durumu tromboze hemoroid olarak sınıflandırılır. Tromboze hemoroiler oldukça ağrılıdır. İç hemoroidlerde tromboze oluşması durumunda ağrı dayanılmazdır. Mutlaka müdahale edilerek pıhtının boşaltılması gerekir. Pıhtının boşaltılması için trombüsektomi yöntemi ya da sülük tedavisi tercih edilebilir. Bunlar dışında ağrının hafiflemesi için sıcak su oturma banyosu ve krem kullanımı da önerilmektedir.

Trombüsektomi

Tromboze hemoroidler de pıhtının boşaltılması için trombüsektomi işlemi gerçekeştirilir. Pıhtı boşaltılır boşaltılmaz ağrı büyük ölçüde geçer. Ufak çaplı bir müdahaledir. Klinik ortamında lokal uyuşturma ile birkaç dakika içerisinde yapılabilir.

Sülükle Basur Tedavisi

Sülük tedavi edici bir yöntem değildir. Yalnızca ağrının geçmesi için uygulanan bir yöntemdir. Tromboze hemoroilerde pıhtının bir diğer boşaltılma yolu ise sülük yöntemidir. Trombüsektomi kadar etkili olmasa da sülükle uygulaması da ağrının geçmesi için başvurulan yöntemler arasındadır. Sülük hemoroid memeciği içerisinde ki kirli kanı ve pıhtıyı emerek şişliğin inmesini ve ağrının büyük ölçüde azalmasını sağlar.

Ilık Su Oturma Banyosu

Hemoroid ağrısında, ağrının hafifletilmesi için sıcak su oturma banyosu yapılması önerilir. Pratik ve ağrıyı büyük ölçüde hafifleten bir yöntemdir. Uygulanması için bir leğen ve sıcak su yeterlidir.

Ilık suyu gevşetici etkisi ile makat kasları gevşetilir bu sayede memecikler sıkıştırılmaz ve ağrı büyük ölçüde hafifler. Herhangi bir yan etkisi yoktur. Gün içerisinde sıkça tekrarlanarak ağrı hafifletilebilir.

Ilık Su Oturma Banyosu Nasıl Yapılır?

Ilım su oturma banyosu için uygun bir leğene yakmayacak sıcaklıkta su doldurulur. Oturma açısından rahat bir yere koyulur. 5-6 dakika kadar bir süre sıcak suyun içerisinde oturulması yeterlidir. Uzun süre oturmak yerine gün içerisinde oturma banyosunun sık sık tekrar edilmesi daha faydalı olacaktır. Oturma banyosu saf su ile yapılabilir. Eğer istenirse etkinin artması için suyun içerisine rahatlatıcı etkisi olan papatya çayı da eklenebilir.

Kremle Hemoroid Ağrısı Geçirme

Uygulaması oldukça pratik ve ağrıyı büyük ölçüde hafifleten bir diğer yöntem ise lokal olarak sürülen kremlerin uygulanmasıdır. Ağrının yan etkisiz bir şekilde hafifletilmesi için bitkisel içerikli anuflex merhem kullanılması önerilmektedir.

Anuflex merhem makat çatlağı tedavisi için geliştirilmiş ve rahatlatıcı etkisi olan bir kremdir. Makat çatlağında makat kaslarının gevşetilmesini sağlayarak hastalığın tedavi edilmesini sağlar. Kas gevşetme özelliği sayesinde basur ağrısının geçirilmesinde de etkili olarak kullanılmaktadır.

Dış Hemoroid Ağrısı Nasıl Geçer?

Dış hemoroid ağrısının geçmesi için tek yapılacak olan basur memesinin cerrahi müdahale ile alınmasıdır. Dış hemoroidler de iç hemoroidler gibi ameliyatsız ( lazer, skleroterapi, lastikle boğma) yöntemler kullanılmaz. Ancak cerrahi müdahalede hasta konforunu yükseltmek için Ligasure denilen cihaz kullanılır. Bu sayede daha pratik ve ağrısız bir tedavi uygulanabilir.

Makat Çatlağı (Anal Fissür)

Makat bölgesinde ortaya çıkan ve şiddetli ağrıya neden olan hastalıklardan birisi de makat çatlağı yani anal fissür hastalığıdır. Kabızlığa bağlı olarak sertleşen dışkı makattan geçişi esnasında anüs derisinde yara ve yırtık oluşturabilir. Oluşan bu lezyonlaran anal fissür (makat çatlağı) ismi verilir. Kendisi küçük bir yara olmasına karşın hastalarda sanki cam çiziyormuş gibi şiddetli ağrıya neden olur. Akut ve kronik olmak üzere iki türü bulunmaktadır. Akut dönemde oluşan yara yüzeyseldir. Kronik dönemde ise yara derin yerleşimlidir.

Akut fissürler dışkılama sonrasında şiddetli ağrı yaşanır. Dışkılamadan birkaç dakika sonra geçer. Kronik fissürler de ise ortaya çıkan ağrı saatlerce devam edebilir.

Makat Çatlağı Ağrısı Nasıl Geçer?

Makat çatlağında sorunun ilerlememesi ve ağrının geçmesi için ilk olarak kabızlık engellenmelidir. Bunun için beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi, hareketli bir yaşam tarzının benimsenmesi ve bol sıvı tüketilmesi gibi birkaç ufak değişiklik yapılması yeterlidir.
Kabızlık sorunun önlendikten sonra ise ikinci basamak olarak ılık su oturma banyosu yapılması önerilir.

Bunlara ek olarak bitkisel içerikli anuflex merhemin kullanılması ağrının geçmesini sağlamaktadır. Yeni oluşmuş fissürler de ağrının geçmesine ek olarak makat çatlağı sorunu da kremle tedavi edilebilmektedir. Kremle tedavinin başarı oranları yaklaşık %50 civarındadır.
Kremle tedavi edilemeyen anal fissürler botox enjeksiyonu ile ameliyatsız olarak tedavi edilebilmektedir. Botox tedavisinde başarı oranı %98 civarındadır. Tedavide kesi ve dikiş olmaması sayesinde herhangi bir yan etki yaşanmaz.

Makat çatlağı ameliyatlarında başarı oranları %99 civarındadır. Ancak makat bölgesinde kesi yapılmasından dolayı kalıcı gaz ve dışkı kaçırma riski bulunur. Bu nedenle makat çatlağı tedavisinde ameliyat yöntemi önerilmez.

Bazı kurumlarda makat çatlağının lazer yöntemi ile tedavi edildiği söylenmektedir. Makat çatlağı tedavisinde mantık istemsiz kasılan makat kaslarının geçici olarak devre dışı bırakılması (felç edilmesi) ya da gevşetilmesidir. Ancak lazer ışınının böyle bir etkisi bulunmamaktadır. Bu nedenle lazerle makat çatlağı tedavisi söylemlerine itibar edilmemelidir.

Perianal Apsa (Makatta Apse)

Apseler vücudun herhangi bir dokusunda veya organında oluşabilen içi irin dolu şişliklerdir. Makat bölgesi de vücutta apse oluşan alanlardan birisidir. Makat bölgesinde ortaya çıkan en ağrılı hastalıklardan birisidir.

Her apse gibi makat apseleri de kendiliğinden patlayabilir. Apsenin patlaması ile ağrı geçer. Ancak apsenin kendi kendine patlaması hasta açısından riskli bir durumdur. Kendi kendine patlayan apsenin tekrar etme riski yüksektir. Apsenin tekrar etmesinden daha riskli olan ise patlayan apsenin perianal fistül hastalığına neden olmasıdır. Perianal fistül için en zorlu makat bölgesi hastalığı denebilir. Bu nedenle makat apselerinin mutlaka bir doktor kontrolünde boşaltılması önerilir.

Apse Ağrısı Nasıl Geçer?

Makatta apse şiddetli ağrıya neden olsa da tedavisi oldukça kolaydır. Apse küçük bir cerrahi kesi ile boşaltılır. Daha sonrasında fistül oluşumunun engellenmesi için doktorun reçete edeceği antibiyotikler kullanılır. Hastanın ağrısı apsenin boşaltılması ile ortadan kalkar. İlaçlar sayesinde de fistül oluşma riski de ortadan kalkmış olur.

Makat Siğili (Kondiloma)

Siğiller her insanda görülebilen cilt lezyonlarıdır. HPV virüsüne bağlı olarak ortaya çıkarlar. HPV nin yaklaşık olarak 200 den farklı türü bulunmaktadır. Siğilin yapısal özellikleri ve konumu HPV nin tipine göre farklılık göstermektedir. 200 tip HPV den 40 tanesi anal ve genital bölgede siğil oluşmasına neden olmaktadır.

Siğiller virüs kaynaklı olmasından dolayı bulaş riski bulunmaktadır. Özellikle anal ve genital bölgede bulunan siğillerin cinsel ilişki esnasında bulaşma riski oldukça fazladır. Bulaşması dışında siğiller tedavi edilmedikçe yayılma eğilimindedir. Müdahale edilmediği takdirde çok geniş alanlara hatta makat içerisinde doğru da yayılabilir.

Kondilomlar yani makat siğilleri normalde ağrıya neden olmazlar. Ancak tedavi edilmeyen siğiller daha geniş alanlara yayılarak enfekte olabilir. Bu tür durumlarda ağrı, kanam ve kaşıntı gibi şikayetler görülebilir.

Makat Siğili (Kondilom) Ağrısı Nasıl Geçer?

Kondiloma bağlı makat ağsırından kurtulmanın tek yolu siğillerin temizlenmesidir. Siğil tedavisi için farklı tedavi yöntemleri bulunur. Bunlardan en ağrısız, risksiz ve iz bırakmayanı radyo frekans yöntemidir. Radyo frekans yönteminde siğiller yüksek ısının etkisi ile kontrollü olarak buharlaştırılır. Bu sayede hem her türlü siğile müdahale edilebilir hem de buharlaştırmanın kontrollü bir şekilde yapılması ile iz kalma riski en aza indirilir.

Tedavinin geciktirilmesi siğillerin daha geniş alana yayılmasına ve daha uzun bir tedavi sürecine neden olmaktadır. Ayrıca anal ve genital bölge siğillerinin tedavisinin geciktirilmesi düşükte olsa kanserleşmeye neden olmaktadır. Bu nedenle siğil oluşumları gözlenir gözlenmez uzman bir doktora başvurulması önerilmektedir.

Perianal Fistül

Makat bölgesinde ortaya çıkan ve hasta için çok yıpratıcı olan bir hastalıktır. Çok büyük oranla makat bölgesinde ortaya çıkan apselerin kendi kendine patlamasına bağlı olarak ortaya çıkar.

Kendi kendine patlayan apse vücuttan dışarı çıkabilmek için kendisine bir yol oluşturur. En basit şekilde hastalığı apsenin vücuttan dışarı atılması için oluşan iki ucu açık kanal olarak tanımlayabiliriz. Normalde olmaması gereken ama apseye bağlı olarak oluşan bu kanala fistül ismi verilmektedir.

Oluşan bu fistülden devamlı olarak akıntı gelir Bu durum hastada ıslaklık, kötü koku, kaşıntı ve tahriş gibi şikayetlere neden olur. Fistül kanalı kapatılmadıkça da hastanın şikayetleri devam eder.

Sürekli devam eden akıntı iltihaplanmaya neden olarak makat bölgesinde ağrı şikayeti yaşanmasına neden olmaktadır. Ayrıca tedavisi geciktirilen fistüllerde kanserleşme riski de bulunmaktadır. Bu nedenle erken dönemde tedavi edilmesi hasta açısından avantajlı bir durumdur.

Perianal Fistül Ağrısı Nasıl Geçer?

Fistül tedavisi oluşan kanalın kaslarla bağlantısı olup olmamasına göre planlanır. Eğer oluşan fistül kanalı makat kasları ile kesişmiyorsa tedavisi daha kolay ve başarı oranları daha yüksektir. Ancak oluşan fistül makat kasları ile bağlantılı ise tedavisi daha meşakkatli ve uzundur.

Makat Kanseri

Makat kanserinde şiddetli ağrı görülmez. Ancak ilerlemesi durumunda ağrının şiddeti artabilir. Hızlı yayılan bir kanser türüdür. Bu nedenle tedavisinin geciktirilmemesi önerilir.

Makat kanserinin tedavisi cerrahidir. Kanserli doku ameliyatla çıkarılarak tedavi gerçekleştirilir. Ameliyat sonrasında doktorun önerisine göre uygun radyo terapi ve kemoterapi tedavisi planlanır.

Anal Ragad

Anal ragad hastılığı anal fissür hastalığı ile benzerdir. Ancak daha hafif ve iyileşmesi kolay bir sorundur. Ragad deride meydana gelen küçük çizik ve yaralanmalar olarak tarif edilebilir. Makat bölgesinde sıklıkla karşılaşılır. Cildimizin herhangi bir yüzeye sürtünmesi ile ortaya çıkan sıyrılmalara benzetilebilir.

Makat bölgesinde yoğun sinir uçları bulunur. Bu nedenle ufak çaplı çizikler bile ağrıya neden olabilir. Tedavisi oldukça basit ve etkilidir. Makat çatlağı tedavisinde kullanılan anuflex merhem ile %100 başarılı bir şekilde tedavi edilir. Sorunun tekrar ortaya çıkmaması için kabızlık mutlaka önlenmelidir. Ayrıca taharetlenme esnasında peçetenin çok sert bir şekilde kullanılmaması da önerilir.

Makat Ağrısı Nasıl Geçer?

Makat ağrısı şikâyetinin geçmesi için ağrıya neden olan hastalık veya durumun tespit edilmesi gerekir. Sonrasında ağrıdan kalıcı olarak kurtulmak için hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Bazı uygulamalar ile ağrı hafifletilmesi bile hastalık tedavi edilmedikçe ağrı şikâyetinin sık sık tekrar etmesi muhtemeldir. Bu nedenle kesin çözüm için mutlaka doktora başvurulması önerilmektedir.

Makat Ağrısı İçin Evde Yapılabilecekler?

Ağrı hemoroid ve makat çatlağı kaynaklıysa sıcak su oturma banyosu yapılabilir. İçine oturabileceğiniz büyüklükte bir leğenin içine yine oturabileceğiniz ılıklıkta (çok sıcak olmayan) su doldurarak, oturabilirsiniz. Ilık su ağrının azalmasına yardımcı olacaktır. Gün içinde bir kaç defa yapılmasında mahsur yoktur. Basur veya anal fissür mevcutsa kabızlıktan ve dışkılama esnasında fazla ıkınmaktan uzak durmanız önerilir. Ayrıca tuvalette çok fazla oturmamanız dışkılama işleminin ardından hemen çıkmanız tavsiye edilir.

Oturunca Makat Ağrısı Neden Olur?

Yukarıda belirttiğimiz tüm hastalıklarda , oturunca baskı arttığı için ağrı düzeyi de artış gösterebilir. Bunların dışında kıl dönmesi hastalığı oturunca kuyruk sokumu bölgesinde ağrıya neden olabilir. Oturunca ortaya çıkan makat ağrısının hangi hastalıktan dolayı oluştuğunun teşhis edilebilmesi için muayene olmak gerekmektedir.

Makat Ağrısı İçin Hangi Doktora Gidilir?

Makat bölgesinde ki ağrı yukarıda da belirttiğimiz gibi bir çok sebepten dolayı olabilir. Makat ağrısının teşhisi ve tedavisi için proktoloji konusunda tecrübeli genel cerrahi uzmanına başvurulması gerekmektedir. IDEA TIP’ın tüm şubelerinde hizmet veren genel cerrahi uzmanları proktoloji konusunda birikimli ve tecrübeli olup bizimle WhatsApp destek üzerinden ya da https://www.ideatip.net/bize-ulasin linkine tıklayarak diğer iletişim araçlarıyla iletişime geçebilir detaylı bilgi ve randevu alabilirsiniz.

Makatta ağrıya neden olan en sık görülen sorun, hemoroid veya halk arasında bilinen adıyla basur hastalığıdır. Bununla birlikte, anal fissür ve anal apse gibi rahatsızlıklar da makatta ağrıya yol açabilir. Makat ağrısının muayenesi sırasında, bu tür rahatsızlıkların varlığı dikkate alınır ve detaylı değerlendirilir.